Akut Zehirlenme

AKUT ZEHİRLENMELER

Zehir : Vücuda belirli miktarda girdiğinde hasar yapan veya ölüme neden olan madde
Bütün ilaçlar aslında zehirdir
Su da zehir olabilir

Giriş yolları : Akciğerler, Gastrointestinal sistem,Deri

Atılımı Böbrekler (en çok ),Safre ,Akciğerler

*KC atılımda değil metabolizmada en önemli rolü üstlenir

*Suda eriyen maddeler daha kolay atılırlar

AKUT ZEHİRLENME NEDENLERİ

İsteyerek İntihar (en sık) , Keyif sağlamak
İstemeden Kaza (çok sık)
Kriminal Cinayet girişimi
Ted. komplikasyonu Akut toksisite

Zehir Çeşitleri
İlaçlar :Analjezik (en çok),Psikiatrik (çok sık),Aşırı doz (diğer ilaçlar)

Keyif verici maddeler : Alkol, Narkotikler, Barbitürat

Doğal maddeler : Amfetamin – kokain,Mantar,Hayvan sokması,Doğal gazlar

Ev kaynaklı maddeler : Temizlik maddeleri, İnsektisitler, Soba ve gaz sızıntıları,Bozulmuş yiyecekler

Endüstriyel maddeler: Çözücüler, Cilalar, Dezenfektanlar, Ağır metaller

Tarımsal ilaçlar : Organik fosfatlar, Gübreler

Zehirlenmenin derecesini ve prognozu etkileyen faktörler

Zehirin gücü ve miktarı
Enzim biyoaktivitesi
Kişinin önceki sağlık durumu
Böbrek fonksiyonları
Uygulanan tedavi

Klinik belirtiler

Solunum sistemi : Akciğer ödemi, ARDS, solunum yetmezliği
GİS : Kusma, bulantı, diyare, hipovolemi,elektrolit bozuklukları
SSS : Şuur kaybına kadar varan etkiler
KVS : Hipo- hipertansiyon, Aritmi,Arrest

Asit- baz dengesindeki bozukluk

Hipoksik hasar

Böbrek hasarı – böbrek yetmezliği

Psikiyatrik bulgular : ajitasyon, huzursuzluk, halüsinasyon – trisiklik antidepresan, fenobarbital zehirlenmeleri

Zehirin spesifik etkileri
Örn: Organik fosfor : konvülziyon, miyozis

Tedavi prensipleri

Semptomatik tedavi ve ilk yardım
Vital fonksiyonların sürdürülmesi
Zehirin vücuttan uzaklaştırılması
Absorbsiyonunun engellenmesi
Atılımının hızlandırılması
Spesifik tedavi

İlk yardım önemlidir ölümlerin çoğu hastaneye gelmeden olur
Hava yolu
Oksijenasyon
CPR
Sıvı tedavisi


Hastanede
Vital fonksiyonları sağla-monitorize et
Damar yolu aç, kan örneği al, sıvı tedavisine başla
Semptomatik tedavi başla
Kan gazı al
Diürez sağla
NGS tak (kontrendikasyonu yoksa)


Zehirin vücuttan atılması

1. Absorbsiyonun engellenmesi
*Kusturma
1 saat içinde yapılırsa zehirin % 60’ı elimine edilebilir
Bilinç kapalı ise veya koroziv madde içiminde uygulanmaz
*Mide yıkanması : NG sonda
*Aktif kömür verilmesi
*Zehiri bağlayıcı madde verilir
2. Atılmasını sağlama
Diürez,
Hiperventilasyon ve Oksijen : akciğerlerden atılım sağlar
Dializ
Kan değişimi (exchange transfusion)
3. Spesifik tedavi
Antidot verilmesi
Bağlayıcı maddeler


Gastrik lavaj endikasyonları
1 saatten daha az süre geçmiş ise
Mideden geçişi yavaş madde intoksikasyonunda (antikolinerjik)
Yavaş emilen madde intoksikasyonunda
Aktif kömüre bağlanmayan (demir, lityum)
Hayatı tehdit eden ilaç (TCA, teofilin, siyanür)

Aktif kömür

Toksini bağlar emilimi önler
Tekrarı halinde hem enterohepatik dolaşımı önler, hem de bağlanmış toksinlerin atılımını sağlar (=gastrointestinal dializ)
25-50 gr, 2-4 saatte bir, 1/10 oranında sulandırılarak
Çocuklarda 0.25-1 gr/kg

Aktif Kömür kontrendikasyonu: Yakıcı madde alımı (endoskopiyi engeller)
Komplikasyonu: Konstipasyon
Önlem: Katartik
Mg sitrat 4 mL/kg

Aktif kömüre bağlanmayanlar

Bromür
Yakıcı maddeler
Siyanür
Etilen glikol
Ağır metaller
Demir
İsopropil alkol
Lityum
Metanol

Bağırsak İrrigasyonu
Sadece istemli olarak aşırı yüksek dozda ilaç alımında ör: kokain, eroin
Kömüre bağlanmayan ilaçlar ör: demir
Oral/NG tüple, 6-12 s
Kontrendikasyon: İleus
Komplikasyon: Kramp, kusma

İyon Tuzağı

Eliminasyonu artırır
Asit ilaçlar alkali idrarda iyonize olur ve atılır
Ör. Salisilat, fenobarbital
1 L %0.45 saline 2 amp bikarbonat
150-250 cc/s iv infüzyon
İdrar pH 7-8 arası hedeflenir
Komplikasyon: Volüm yükü ve hipokalemi

Hemodiyaliz ve Hemoperfüzyon

Destek tedavi yetersiz ise
Plazma düzeyi yüksek ise
Böbrek hastalığı var ise
Perfüzyon: Digital, karbamazepin, teofilin
Diyaliz: Etanol, metanol, lityum, salisilat

ULUSAL ZEHİR DANIŞMA MERKEZİ

Tel: 0 312 433 70 01
0 800 314 79 00
Fax: 0 312 433 70 00
E-mail: zehir@saglik.gov.tr

Doç. Dr. Hasan Koçoğlu
AİBÜ Tıp Fakültesi
Anesteziyoloji Anabilim Dalı

İlgili Aramalar: Hastalıklar,akut zehirlenme, akut zehirlenme nedir, Zehirlenme, zehirlenme belirtileri, zehirlenmelerde ilk yardım, Akut Zehirlenme