Kanın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?

Kan; geçmişten günümüze sağlık ve yaşamın temel simgesi olarak görülmüş, modern tıpta “tek kaynağı insan olan yaşamsal bir ilaç” olarak kabul görmektedir.

Kalbe gelen kan pompalanarak, damar içinde yol alır. Kan; damarlarımızda bir nehir gibi dolaşarak vücuttaki tüm hücrelere besin ve oksijen taşır. Hormonların taşınması, hastalık etkenleriyle (virüs, bakteri v.b.) savaş, pıhtılaşma gibi birçok konuda da görevlidir.

Aynı zamanda hücreler tarafından oluşturulan karbondioksit, atık ve zehirli maddeleri de hücrelerden alarak ilgili organlara taşır.

 Birincil önem taşıyan görevi oksijenin taşınmasıdır. Yeterince oksijen taşınmazsa;
• Dokular ve organların görevlerinde aksamalar olur.
• Aksamalar öncelikle yaşamsal önemi olmayan organlarda görülür (kas ve deri gibi).
• Kalp, beyin gibi doku ve organlar korunur. Oksijensizlik ilerlerse bu organ ve dokular da etkilenir.

Normal bir insanda 5000-6000 mL (5-6 litre) kadar kan bulunmaktadır. Ortalama vücut ağırlığının % 8’ini oluşturur.

Kanın;
• % 40-50'si hücrelerden
• % 50-60‘ı sıvı kısım olan plazmadan
meydana gelmektedir.

Kan Hücreleri :
 Kemik iliğinde üretilirler. Kemik iliği gerektiğinde bu hücrelerin üretilmesini hızlandırabilir. Üçe ayrılırlar.
1) Alyuvar (Eritrosit)
2) Akyuvar (Lökosit)
3) Kan Pulcukları (Trombosit)

Alyuvar (Eritrosit)
• İçlerindeki hemoglobin sayesinde oksijen ve karbondioksit taşınmasında rol oynar.
• Kana kırmızı rengini veren hücredir.
• 1 mm3 kanda ortalama 5 milyon alyuvar bulunur.
• İnsan vücudunda 120 gün yaşar

Akyuvar (Lökosit)
• Yabancı maddelerle veya hastalık etkenleriyle ( virüs, bakteri v. b. ) karşılaştığımızda vücudumuzu koruyan savunma hücreleridir.
• Hastalık etkeni vücudumuza girdikten sonra akyuvarlar antikor üretirler. Bu antikorlar hastalık etkenine karşı savaşırlar.
• Her bulaşıcı hastalığın pencere dönemi dediğimiz bir dönemi vardır.
• Bu dönemde hem hastalık etkeni hem de antikorlar savaş için çoğalırlar.
• Eğer bu dönemde test yapılırsa; etken belirli seviyeye gelmediği için hastalık saptanamaz.
• Akyuvarların birçok çeşidi olmakla birlikte, her çeşidin yaşam süresi farklıdır.
• 1 mm3 kanda ortalama 6 –10 bin kadar akyuvar bulunur.

Plazma:
 Kanın sıvı kısmına plazma denir. Tüm kan hücreleri bu sıvı içerisinde bulunur. Plazma;
• Su (% 92),
• Elektrolitler (sodyum, potasyum, klor v.b.),
• Albumin, globulin, immünglobulin gibi yaşamsal proteinlerden oluşur.